Aygun Baylar 27-02-2008 in De Regentes

Donderdagavond 27 februari, Den Haag. Theaterzwembad De Regentes gonst vanaf acht uur van de vele gesprekken in het Azeri, de taal van Azerbeidjan. De grote zaal zit goed vol; er is zo’n honderd man publiek aanwezig, waaronder heel veel Nederlandse Azerbeidjanen. Het concert van de veelbelovende Azerbeidjaanse mugam zangeres Aygun Baylar staat op het punt te beginnen, en de verwachtingen in de zaal zijn hoog gespannen. Ik herken enkele gezichten in de zaal van het gevarieerde middagprogramma van Selam Netwerk, eerder die dag. Een jonge danser en danseres voerden toen een prachtige Azerbeidjaanse spirituele dans uit, en diverse gastsprekers belichtten de positie van vluchtelingenvrouwen in Azerbeidjan in het kader van Internationale Vrouwendag.

Iets na half negen komt een prachtig geklede, kleine zangeres met twee muzikanten het podium op. Een daverend applaus barst los. Maar dan, zodra de muzikanten de eerste mugam inzetten en de heldere stem van Aygun klinkt, is het ineens muisstil. Samen met de twee muzikanten vult de 32-jarige Aygun de zaal met een meeslepende melodie, die als een rivier soms zachtjes kabbelt, en dan weer klatert; maar die ook kan razen en vol overtuigingskracht buiten haar oevers treedt. Wat een stem! Wat een muziek! Vanaf het eerste moment voel ik me gegrepen: ik heb kippenvel op mijn armen, een brok in mijn keel, en een heel, heel warm gevoel van binnen. Ik begrijp nu waarom deze vrouw twee jaar geleden in Marokko door recenseurs werd bestempeld als ‘dé ontdekking van het Festival de Fès des Musiques Sacrées du Monde.’

Aygun Baylar vertolkt op fenomenale wijze het genre van de ghazal, oude en moderne gedichten over zowel de wereldse als mystieke liefde, legendarische verhalen en heldendichten. Naar de oude traditie van de Azerbeidjaanse mugam bespeelt zij ook de daff, een grote tamboerijn met in plaats van schellen kleine metalen ringetjes aan de binnenkant van het frame. De pas 25-jarige maar veel ouder lijkende jongeman rechts naast Aygun begeleidt haar vakkundig op de tar, een traditioneel Azerbeidjaans snaarinstrument met lange hals en een dubbele klankkast in de vorm van een acht. Een wat oudere, statige man rechts van de tar-speler bespeelt een ander traditioneel Azerbeidjaans instrument; de kamanche. Dit is een vedel, de voorloper van de viool, die ook binnen de Iraanse en Armeense muziektraditie een prominente plaats inneemt.

Het valt me op hoe intens Aygun en haar muzikanten samenspelen; hun energie is bijna voelbaar, blikken gaan over en weer, en wisselende emotie is op ieders gezicht af te lezen. De vijf mugams die Aygun Baylar en haar muzikanten laten horen vertegenwoordigen ieder dan ook een ander type van de mugam muziek. En ondanks dat ik geen Azeri versta, en daardoor helaas de gezongen tekst niet begrijp; de muziek maakt het overduidelijk wat voor soort gevoelens er worden bedoeld.

Verschillende malen krijgt Aygun bijval vanuit het publiek, wat op het laatst een stralende lach op haar mooie ronde gezicht teweeg brengt. Het enthousiasme van haar landgenoten in de zaal doet haar zichtbaar goed, en op hun verzoek brengt ze als toegift een hartstochtelijk en vrolijk aanstekend lied over Azerbeidjan ten gehore. En als de laatste noten van de tar en kamanche wegsterven en Aygun haar daff met kuiltjes in haar wangen neerlegt, komt de allerkleinste fan het podium oplopen -om de eerste te zijn die haar terecht bedankt voor een meesterlijk concert.

.

(Daniëlle Dürst Britt, 27 februari 2008)

.

Interessante links:

> Recensie op de website van Zwembadtheater De Regentes

> Aygun Baylar beschreven in het blog-archief van radio 6, voor het programma Passaat

> Aygun Baylar tijdens het Festival de Fès des Musiques Sacrées du Monde 2006, Marokko

> Verslag Samarkand Sharq Taronalari Festival 2005 , Oezbekistan, gewonnen door Aygun Baylar

> Meer informatie over de Azerbeidjaanse mugam

> Selam Netwerk

> NPS

.

.